Tuy xuất hiện trên thị trường cũng đã được một thời gian dài, hạt chia vẫn như và một khái niệm mới mẻ với một số người. Được biết đến đơn thuần chỉ là một loại hạt tí hon dùng để uống giải khát. Ấy vậy, hạt chia lại không đơn giản và nhỏ bé như vẻ ngoài của nó đến như thế. Dưới đây là những sự thật thú vị về hạt chia, hành trình phát triển và lịch sử của nó.
Hạt chia là hạt gì?
Hạt chia không có hương vị quá mạnh, mùi nhẹ, thơm nên chúng thường được sử dụng kết hợp với các thực phẩm mặn và ngọt khác. Chúng cũng tạo ra một lớp gel khi trộn với chất lỏng, nên chúng có thể dùng để thay thế trứng, điều này hữu ích đối với người ăn chay hoặc những người dị ứng với trứng. Khả năng tạo gel của chia cũng làm cho hạt chia có thể thay thế tốt cho pectin trong mứt.
Lịch sử hạt chia
Hãy nói về bắt đầu. Dựa theo bản ghi đầu tiên nói về hạt chia của người Aztec vào khoảng 3500 năm Trước Công Nguyên. Hạt chia bé nhỏ này còn được gọi là “thức ăn của người Maya cổ đại, người Aztec và người da đỏ Tarahumara”. Trên thực tế, nó là một trong những thực phẩm chính trong chế độ ăn uống của người Aztec. Sự phổ biến của hạt chia vẫn tiếp tục trong nhiều năm. Sau đó, giữa năm 1500 và 900 trước Công Nguyên. Nó được trồng ở Mexico bởi những người Teotihuacan và Toltec. Họ đã khai phá ra được một số công dụng đáng ngạc nhiên của chia, các chiến binh Maya và Aztec đã sử dụng hạt chia làm nguồn thực phẩm duy nhất của họ khi đi đường dài, bởi vì chỉ cần một túi nhỏ hạt chia đeo ở eo, họ đã cung cấp đầy đủ dinh dưỡng trong nhiều ngày - mà không bao giờ phải dừng lại để ăn. Với thành tích như vậy, không có gì ngạc nhiên khi người Maya gọi hạt chia với cái tên là “chiabaan”, có nghĩa là “sức mạnh”. Họ chỉ ăn một lượng tương đương với một muỗng canh để có thể chịu đựng được hành trình kéo dài 14 giờ.
Đế chế Aztec, một nền văn minh cổ đại ở thung lũng Mexico hàng nghìn năm trước
Các nền văn minh cổ đại tin rằng hạt chia cung cấp sức mạnh siêu nhiên. Điều này có lẽ liên quan đến lượng lớn năng lượng mà hạt Chia cung cấp. Các chiến binh cổ đại cho rằng sức chịu đựng của họ là do loại hạt nhỏ bé này. Điều này vẫn đúng đối với một số nhóm người ngày nay. Bộ lạc Tarahumara của Mexico nổi tiếng với những vận động viên chạy bộ. Những người chạy này uống hỗn hợp hạt Chia, chanh và nước gọi là Iskiate. Sau khi uống thức uống này, điều đáng nói là họ có thể chạy hàng trăm dặm. Thực là một thành tích đáng được chúng ta chú ý.
Vào thời tiền Colombia, chia là một trong những loại lương thực chính của các nền văn minh Trung Mỹ (Aztec và Maya) sau ngô và đậu. Tenochtitlan, thủ đô của Đế chế Aztec nhận được từ 5.000 đến 15.000 tấn mỗi năm như cống vật từ các dân tộc bị chinh phục. Ngoài được dùng làm thực phẩm, hạt chia còn đi sâu vào vào máu của người Aztec. Nó rất linh thiêng và được sử dụng như một vật hiến tế trong các nghi lễ và dùng để cúng dường cho các vị thần Aztec.
Giống như nhiều loại ngũ cốc cổ xưa, hạt chia đã bị thất truyền trong một thời gian. Người Tây Ban Nha, khi họ đến chinh phục, đã cấm hạt chia vì mục đích tôn giáo của của loại hạt này. Nó đã tồn tại ở một số vùng nhất định của Mexico và đã xuất hiện trở lại, được sử dụng trong thời hiện đại của chúng ta (Thật may mắn!). Một số nhà khoa học, chuyên gia dinh dưỡng và nông dân đã hợp tác để trồng hạt chia thương mại ở Argentina. Ngày nay, hạt chia được trồng ở một số nước Mỹ Latinh. Năm 2001, John Foss, một nông dân trồng lúa mỳ thuộc thế hệ thứ 4 của Tây Úc, đã thực hiện chuyến đi nghiên cứu về hạt chia tại Nam Mỹ. Đến năm 2005, Những mảnh đất trồng thử nghiệm hạt chia ở Úc đã cho được kết quả cao. Từ đó, hạt chia đã đi một bước xa tới vùng đất mới là xứ sở Kangaroo. Không giống như tổ tiên của chúng, ngày nay, chúng ta dễ dàng tiếp cận với chia hơn. Thật là một điều tuyệt vời!
Hạt chia, "siêu thực phẩm" thịnh hành
Bước vào thế kỷ 21, mối quan tâm đến sức khỏe và dinh dưỡng bắt đầu phát triển. Lối sống chay và thuần chay trở nên phổ biến, do đó, việc tìm kiếm protein từ thực vật lại là việc cần thiết. Các nhà nghiên cứu lại bắt đầu nhìn nhận, xem xét, tìm kiếm thứ có thể đáp ứng được với nhu cầu và xu hướng đó. Và việc sử dụng các loại hạt làm nguồn cung cấp protein nghiễm nhiên trở thành điều mới mẻ và mang lại hiệu quả tốt nhất. Khi đó, hạt chia bỗng nhiên là một điểm sáng để đưa lên bàn nghiên cứu. Đúng như kỳ vọng, loại hạt nhỏ bé này mang lại những giá trị dinh dưỡng to lớn, là nguồn thực vật giàu omega-3 nhất và chứa tất cả 9 loại axit amin thiết yếu mà cơ thể con người không thể tạo ra và đó là lý do để hạt chia bé nhỏ này vượt lên tất cả để leo lên hàng "siêu thực phẩm".
Sự bùng nổ về thị trường ngành hạt, tạo ra một xu hướng mới trong thế kỷ 21
Khi đó, hạt chia dần dần trở nên phổ biến hơn. Theo Ingredient Network, lượt tìm kiếm trên Google về hạt chia tăng 800% trong thập kỷ vừa qua. Vượt qua sự tăng trưởng về tìm kiếm các mặt hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe khác như nghệ, cải xoăn, bơ,...
Trích dữ liệu từ Global New Products Database của Mintel, số lượng các mặt hàng thực phẩm và đồ uống mới có chứa hạt chia đã tăng 70% từ năm 2014 đến 2016. Hạt chia trở thành loại hạt được săn lùng nhiều nhất trên toàn cầu. Vậy mới thấy được sức hút của loại hạt bé nhỏ này lại lớn đến nhường nào.
Cùng với sự nóng lên của thị trường hạt chia, thì việc sản xuất hạt chia cũng vậy. Hạt chia dần được thương mại hóa, và đó cũng là lý do mà hạt chia vượt ra khỏi Nam Mỹ, vươn tới các quốc gia như Úc và Châu Á Thái Bình Dương để bắt kịp với nhu cầu toàn cầu mới. Khi mà thế hệ Millennials và thế hệ Z đang thay đổi ngành công nghiệp thực phẩm, các xu hướng mới sẽ bắt đầu. Như xu hướng sức khỏe ở thời điểm hiện tại, đòi hỏi những loại thực phẩm sạch, có nguồn gốc tự nhiên, cách thức chế biến tối giản. Điều đó càng khiến hạt chia trở thành một mặt hàng thực phẩm đầy hứa hẹn và có khả năng phát triển lâu dài.
